Şüphesiz ki bir köpeğin alması gereken en öncelikli
eğitimdir. Fakat olaya sadece köpeğin gözünden bakmak yanlış olur. Aslında
köpeği tuvalet eğitimini alırken sahibi de bir nev-i sabır ve sevgi testine
tabi tutulur. Tüm köpekler eninde sonunda bu eğitimi alır, ancak pek çok köpek
sahibi maalesef eğitimin zorluklarına dayanamayıp köpeklerini sokağa,
barınaklara veya diğer köpek sahiplerine terk ederler. Yani aslında tuvalet eğitimi
ya da benim söylemimle “tuvalet sınavı” daha çok köpeklerle ilgili değil,
sahipleriyle ilgilidir. Bu gerçek hiçbir eğitim kitabında doğrudan yazılmaz
veya hiçbir köpek eğitmeni tarafından dile getirilmez, ancak ne acıdır ki
gerçek budur.
Eğitim verecek ve sabırları&sevgileri sınanacak köpek
sahiplerinin eğitimin her anında akıllarında bulunması gereken hususlardan bazıları
aşağıdadır:
1. Yavru
köpeğiniz sizin bebeğinizdir. Nasıl ki köpeğinizden çok daha uzun süre altına
yapan bebeğinizi sadece altını pisletiyor diye Çocuk Esirgeme Kurumu’na
veremiyorsanız, sokağa atamıyorsanız, veya başka bir aileye
sahiplendiremiyorsanız, köpeğinizi de veremezsiniz.
2. Köpeğinizin
hayattaki yegane gayesi sizi mutlu etmektir. Sadece sizin için, sizinle yaşar.
0-6 ay arası köpeklerin kasları fazla gelişmediği için tuvaletlerini
kaçırabilirler. Tuvaletlerini eve yapmalarının nedeni asla ve asla sizi
sinirlendirmek değildir. Hiçbir köpek, sahibinin sinirlenmesini veya üzülmesini
istemez.
3. Köpeğiniz
sizi lideri olarak görür ve öğrenmeye çok hevesli bir canlıdır. Ancak her
öğretmen gibi sizin de tutarlı olmanız şarttır. Her zaman aynı olaylara karşı
aynı tepkileri vermelisiniz. Bir köpeğin en çok korktuğu şey tutarsız sahiptir.
Şimdi biraz da köpeğinize vereceğiniz tuvalet eğitiminden
bahsedelim. Ben eğitim verdiğim dönemde inanılmaz şanslıydım. Çünkü çok akıllı
bir köpeğim vardı ve ona eğitim için yeterince vakit ayırabiliyordum. Bu
şekilde köpeğim 6 aylık olduktan sonra tuvaletini tutabilmeye başladı. Sabah ve
akşam günde 2 defa gezdirdiğim takdirde, gün içinde tuvaletini eve yapmıyordu.
Tabi ki bazı ufak tefek kazalar da oluyordu. Ancak yaklaşık 10 aylık olduğunda kazalar
da tamamen bitti. Evet dört aylık zorlu bir dönem geçirdik ailece. Ben, eşim ve
köpeğimiz. Ama şimdi o günler aklıma gelince ne kadar tutarlı ve mantıklı
davrandığımızı daha iyi anlıyorum. Sizin de köpeğinizin 2 aylıkken eve
geldiğini düşünüyorum. Yazımı buna göre yazdım.
Eğitim için ben aşağıdaki adımları uyguladım.
1. Öncelikle
köpeğimin taşıma kutusunu kullandım. Siz herhangi bir kutu kullanabilirsiniz.
Burada kutunun boyutu çok önemli. Köpeğiniz kutunun içinde rahatça hareket
edememeli. Yani kutu tam olarak onun yatarak sığabileceği ölçüde olmalı. Eğer
kutunun içinde bir tarafa tuvaletini yapar, diğer tarafa yatarsa o kutu hiçbir
işe yaramaz. Ayrıca bu kutuyu uyurken de kullanmasını sağladım. Köpeklerle
ilgili çok net bildiğimiz 2 şey var: Birincisi asla ve asla yattıkları yere
tuvaletlerini yapmak istemezler. Bu durumda köpeğinizin tuvaletini yapma
ihtimali olduğu zamanlarda kutuda kalması sizi eğitim konusunda avantajlı
duruma getirecektir. İkincisi, kapalı bir kutuda kalmayı da istemezler. Bu sebeple
köpeğinize tuvalet eğitimi vereceğiniz kutunun yüzeyini yumuşatın. Mesela bu
kutunun içine köpeğinizin yatağını koyun. Ayrıca köpeğinizin en sevdiği
oyuncağı da kutuya koyun ki, köpeğiniz kendi isteğiyle kutuya girmek istesin.
Bir de kullandığınız kutunun ön tarafı delikli ya da parmaklıklı olsun. Bu
şekilde hem köpeğiniz rahatça hava alır, hem de kutudan dışarıyı görebilir.
2. Köpeğinizin
en sevdiği ödül mamasını yanınızda bulundurun. Bu mamayı eğitimde
kullanacaksınız.
3. Köpeğinize
yemek verdikten hemen sonra köpeğinizi kutusuna sokun. Kutunun kapağını
kapayın. Köpeğinizin kutuda rahat ettiğinden, rahatça nefes alıp verdiğinden,
herhangi bir tarafının rahatsız olmadığından emin olun. 20-25 dakika sonra
köpeğinizin tasmasını yanınıza alarak kutuyu açın ve köpeğinizin tasmasını
takın. Daha sonra köpeğinizi kucağınıza alın ki eve hemen tuvaletini yapmasın.
Merak etmeyin, evden çıkana kadar üzerinize tuvaletini yapmayacaktır. Evden
çıkmadan önce ceplerinizi kontrol edin. Tuvalet poşetinizin, köpeğinizin ödül mamasının
yanınızda olduğundan emin olun. Evden çıktıktan sonra köpeğinizi yere bırakın
ve tasmayla dolaşmaya çıkın. Köpeğiniz tuvaletini yapmaz onun
başını okşayın ve ödül maması verin. Bu şekilde şöyle düşünmesini
sağlayacaksınız: “Tuvaletimi dışarı yaparsam, ödül alırım” İşte işin püf
noktası bu! İşte size benzer bir örnek: Köpeğinizi akşam yatmadan önce dışarı
çıkarın. Tuvaletini yaptığı anda ödülünü verin. Daha sonra yatmadan önce onu
kutusuna koyun. Saatinizi 03:30 a kurup yatın, saatiniz çaldığı anda onu
kutusundan çıkarın, tasmayı takın ve köpeğinizi kucağınıza alarak dışarı çıkın.
Köpeğiniz dışarı tuvaletini yaptığı anda ödülünü verin. Bu şekilde vermiş
olduğunuz mesajı pekiştirin “Tuvaletimi tutarsam, zorlanmaya başladığım anda
beni dışarı çıkartacaklar ve tuvaletimi yaptığım anda o müthiş ödülü
yiyeceğim!” Unutmayın, yavru köpeğiniz gece boyunca tuvaletini tutamayabilir.
Can dostunuz için gece bir defa uykunuzdan fedakarlık edin ve onu dışarı
çıkarın.
4. Artık
dışarıya tuvaletini yapmış can dostunuzla güven içinde eve
girebilirsiniz. Peki evde neler yapmalısınız ? Öncelikle köpeğinizin ev içinde
tuvaletini yapmasını istediğiniz yeri belirlemelisiniz. Aslında eğitimde amaç
köpeğinizin tuvaletini dışarı çıkana kadar tutabilmesi, ancak eğitim
süresince eğer her 3 saatte bir köpeğinizi dışarı çıkartamayacaksanız, o zaman
ev içinde uygun olan bir yere ped sermek mantıklı olacaktır. Ben eğitimde yatak
pedlerini kullandım. Bu pedler genelde yatalak hastalar için kullanılıyor, oldukça
büyükler ve çok iyi emiyorlar. Pedin üzerine “puppy trainer” adındaki idrar damlasını damlatın. 4 damla
yeterli olacaktır. Bu damla sayesinde köpeğiniz ped üzerine yapması gerektiğini
anlayacaktır. Evde olmadığınız zamanlarda yavru köpeğinizi bir odada tutun ve o
odada pedi olsun. Burada vermek istediğimiz mesaj şu: “Şu anda evde değilim,
ama tuvaletin gelince nereye yapman gerektiğini biliyorsun.” Çok karşılaşılan
bir hata da şu: Köpeğiniz tuvaletini pedin üzerine yaptığında ona ödül maması
vermeyin. O zaman hem pede, hem dışarı yapmaya çabalayacaktır ki, bu da aldığı
eğitimi karıştırmasına neden olur.
5. Haftasonunuzu
köpeğinize ayırın! Haftasonu her 2-3 saatte bir köpeğinizle dışarı çıkın.
Tuvaletini dışarı yaptığı anda ödül verin. Gün içerisinde 4-5 ödül alan
köpeğinizde tuvaletini dışarı yapma davranışı pekişecektir. Her ay süreyi 1,5
saat uzatın. Yani eğer 2 aylıkken 2 saat ile başladıysanız, üçüncü ay 3,5 saat,
dördüncü ay 5 saat, 6.ay 6,5 saat gibi…
6. Herşey
iyi gidiyor. Köpeğiniz tuvaletini dışarı yapıyor. Eğer çok zorlanırsa evdeki
pedini kullanıyor. Ve bu durum haftada 1 kez falan oluyor. Artık köpeğiniz 7
aylıktan büyük. O zaman evden pedi kaldırmanın zamanı geldi. Bravo ! 5 aylık
süreci mükemmel tamamladınız.
Bu arada köpeğiniz gece
boyunca tuvaletini tutabilmeye yaklaşık 5 aylıkken başlar. Bu zamandan sonra
artık kutusunda yatmasına gerek yoktur. Yalnız gece yatmadan ve sabah erkenden
onu dışarıya çıkarmanız gerekmektedir. İsterseniz gece bir kez kalkıp onu
dışarı çıkartabilirsiniz.
Ayrıca bazı eğitmenler
köpeğinizin idrar ihtiyacını su kabı ile ilişkilendirip köpeğinize yemekle
beraber su koymanızı, sonra birkaç saat sonra suyu kabını boşaltmanızı
söyleyebilirler. Bana göre bu kesinlikle yanlıştır. Köpeğiniz ihtiyaç duyduğu
her an su içebilmelidir. Onun suyundan kısmayın. Kendi zamanınızdan çalın ve
onu periyodik olarak dışarı çıkarın.
Eğer siz bir
melekseniz ve barınaktan tuvalet eğitimi olmayan büyük bir köpek
sahiplendiyseniz, o zaman kutu ve ped olaylarını unutun. Köpeğinizi 3-4 saatte
bir dışarı çıkarın, dışarı tuvaletini yaptığı anda ona ödül verin. Bu
şekilde dışarı tuvalet yapma davranışını pekiştireceksiniz. Her hafta çıkarma
sürenizi 1 saat uzatın. Köpeğiniz eğitimini maksimum 1 ayda tamamlayacaktır.
Unutmayın! Eğitim süresi boyunca
elbette kazalar olacaktır. Köpeğiniz pedi yerine belki de evinizde en yapmaması
gereken yere tuvaletini yapacaktır. Bu durumda tuvaletini yaptığı yeri idrar kokusu tamamen gidinceye kadar temizleyin. Temizlerken çamaşır suyu
kullanmayın! Çamaşır suyu bu eğitimde hiç iyi olmaz. Diğer temizleyicileri
kullanın. Köpeğinizin yapmış olduğu bu yanlış davranışı görmezden gelin. Onu
affedin ve asla cezalandırmayın. Onu cezalandırmak istediğiniz zamanlarda onun
gözlerinin içine bakın. Zaten bu fikrinizden hemen vazgeçeceksiniz. Şunu
aklınızdan çıkarmayın! Köpeğinize bir kere bile vursanız, ya da ona çok yüksek
sesle bağırsanız, onun güvenini kaybedebilirsiniz.